2024-cü ildə uçot dərəcəsi sabit qalacaq, yoxsa...

Bakı:

9°C

93%

0m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / İqtisadiyyat / 2024-cü ildə uçot dərəcəsi sabit qalacaq, yoxsa...

2024-cü ildə uçot dərəcəsi sabit qalacaq, yoxsa...

12.01.2024 [11:20]

Elbrus Cəfərli

Niderlandın beynəlxalq bank və maliyyə xidmətləri korporasiyası “ING” (“Internationale Nederlanden Groep”) Azərbaycanda pul siyasəti ilə bağlı proqnozunu sabit saxlayıb.Təşkilat Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) 2024-cü il üzrə uçot faiz dərəcəsi üzrə proqnozunu 8% müəyyən etməsinə əsaslanaraq belə bir qiymətləndirmə verib. Qeyd edək ki, Mərkəzi Bank 2023-cü il dekabrında sonuncu iclasında uçot dərəcəsi 8,5 faizdən 8 faizə, faiz dəhlizinin aşağı həddi 7 faizdən 6,5 faizə endirilib. Mərkəzi Bank bu qərarı ölkə üzrə faktiki və proqnozlaşdırılan inflyasiyanın hədəf dəhlizinə, inflyasiya gözləntilərinin stabilləşməsinə, eləcə də valyuta bazarında təklifə əsaslanmaqla qəbul edib. Belə ki, 2023-cü ilin oktyabr ayından sonra inflyasiyanın stabilləşməsi, noyabrda yenidən bir neçə bənd azalması və dekabrda birrəqəmli inflyasi göstəricisinin qeydə alınması bu qərarın verilməsində həlledici amil olub.
“Internationale Nederlanden Groep”ın Azərbaycanla bağlı sabit proqnozundan belə qənaətə gəlmək mümkündür ki, Azərbaycanda 2024-cü il ərzində uçot dərəcəsi indiki həddə, yəni məqbul qənaətbəxş səviyyədə saxlanılacaqdır. Eləcə də, Mərkəzi Bank bildirib ki, 2024-cü ildə faiz dəhlizinin parametrləri ilə bağlı növbəti qərarlar inflyasiya mühitində xarici və daxili amillərdən asılı olaraq veriləcəkdir. Bütün bunlar onu göstərir ki, Azərbaycanda uçot dərəcəsinin sabit qalmasında inflyasiya amilinə diqqət yetiriləcək. Əgər inflyasiya yenidən ikirəqəmli həddə keçərsə MB faiz dəhlizi parametrelərinə yenidən baxa, daha doğrusu uçot stavkasını artıra bilər.

Bəs, ehtimallar necədir, inflyasiyanın 2024-cü ildə artması gözlənilirmi?

İlk olaraq qeyd edək ki, Azərbaycanda inflyasiyanın əsas ocaqları idxal faktoru ilə daha sıx bağlıdır. İllik inflyasiya xarici amillərin təsirləri ilə azala, yaxud çoxala bilər. Məlumdur ki, ölkəmizdə 10 faizlik inflyasiyanın təxminən 3 faiz bəndi yerli istehsaldan və daxili tələbdən formalaşır. Qalan, 7 faiz idxaldan formalaşır. Belə ki, ticarət dövriyyəsində 12-14 milyard dollarlıq idxal payı olan Azərbaycana idxal inflyasiyası təzyiq edir. Xüsusilə də idxal zənbilində ən azı 2.5 milyard dollar həcmində ərzaq mallarının qiymətləri dünyadakı bahalaşmaların fonunda dayanmır. Həmçinin, qeyri-ərzaq mallarının da idxal dəyəri artır. Bu o deməkdir ki, hazırda qeydə alınmış 9 faizlik inflyasiyanın tərkibində idxal inflyasiyasının payı 70 faiz, yaxud 6,5 faiz-bənd təşkil edir. Bunun da əsas başlıca səbəbi ərzaq mallarının xaricdən idxalının çox olması ilə yanaşı, həm də yerli qida istehsalında tələb olunan xammal komponentlərinin idxalının çox olması ilə bağlıdır.İdxal məhsullarının baha olmasının isə 2 başlıca səbəbi vardır. Birincisi, dünya bazarında bir çox aqrar və sənaye mallarının qiymətlərinin bahalaşmasıdır. İkinci amil daşınma-nəqliyyat xərcləridir.
Reallıq budur ki, hazırda xarici mənşəli inflyasiyanın səngiməsi müşahidə olunur. Qlobal iqtisadi aktivliyin azalması və əksər ölkələrdə həyata keçirilən sərt pul siyasəti nəticəsində qiymət indeksi aşağı düşür. Dünya Bankının məlumatına əsasən əmtəə qiymətləri indeksi ötən ilin dekabr ayında illik əsasda 18.3%, o cümlədən enerji qiymətləri üzrə 23.9%, qeyri-enerji qiymətləri üzrə 4.6% enibdir. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) məlumatına görə isə ərzaq qiymətləri indeksi noyabr və dekabrda illik əsasda 10.7% azaldıb. Beləlikldə, qlobal əmtəə, xüsusilə də enerji və ərzaq qiymətlərində azalmanın davam etməsi Azərbaycanda inflyasiya idxalını azaldır.

Bundan başqa, 2023-cü ildə antiinflyasiya tədbirlərini gücləndirən hökumət komandası 2024-cü ildə də inflyasiyanın iqtisadi artım üçün məqbul səviyyəyə endirilməsinin təmin edilməsi, inflyasiya proseslərinin nəzarətdə saxlanılması, eləcə də bu sahədə qurumlararası koordinasiyanı diqqətdə saxlayacaq. Belə ki, kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsulları ilə əlaqəli sahələr üzrə gömrük rüsumları, vergi güzəştlərinin verilməsi, bir sıra xərclərin optimallaşdırılması, həmçinin monetar və fiskal siyasətin sıx əlaqələndirilməsi istiqamətində tədbirlər davam etdiriləcək. Hökumət inflyasiya ilə mübarizə tədbirlərini 2024-cü ildə də prioritet kimi diqqətdə saxlayacaq və iqtisadi siyasətin əsas çərçivə hədəflərinə uyğun olaraq bütün iqtisadi qurumların bu prosesə cəlb edəcək.Qiymət bazarlarında ən önəmli nüanslardan biri olan süni qiymət artımlarının qarşısının alınması da yaddan çıxarmayacaq.
Yuxarıda qeyd edilən amilləri nəzərə alan Mərkəzi Bank tərəfindən monetar siyasət tədbirlərinə uyğun qərar verəcək. Yəni, inflyasiya riskləri olmadığı halda uçot dərəcəsi 8 faiz, faiz dəhlizinin aşağı həddi 6,5 faizdə saxlanılacaq. Hətta bu istiqamətdə müsbət dəyişmə baş versə Mərkəzi Bank faiz dəhlizini yenə də endirməyə qərar verə bilər.

Paylaş:

Baxılıb: 600 dəfə