ABŞ-da uçot faizləri endirildi

Bakı:

12°C

100%

3m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Analitik / ABŞ-da uçot faizləri endirildi

ABŞ-da uçot faizləri endirildi

31.10.2025 [09:15]

Ölkənin hökumət və bank qurumları arasında “qarşıdurma” güclənir

ABŞ-ın Mərkəzi bank funksiyalarını yerinə yetirən Federal Ehtiyat Sistemi (FES) uçot dərəcəsini 0,25 baza bəndi azaldaraq illik 3,75-4 faiz aralığına endirib. Bu barədə qərar maliyyə qurumunun Açıq Bazar Əməliyyatları üzrə Federal Komitəsinin (FOMC) iclasında qəbul olunub. Bu, 2025-ci ildə ikinci faiz azaldılmasıdır. Belə ki, FES sonuncu dəfə sentyabrın 17-də keçirilən iclasında uçot dərəcəsini 4,5 faizdən 4,25 faziə endirib. Ondan əvvəl isə faiz dərəcəsi ardıcıl beş iclas boyunca dəyişməz saxlanmışdı.

FES-in bu addımı atmaqda əsas məqsədi aşağı inflyasiya mühitində iqtisadiyyatda müşahidə edilən geriləməni aradan qaldırmaq və maliyyə-bank sistemini daha aşağı uçot dəhlizi çərçivəsində iqtisadiyyata böyük pul axınlarını, investisiyaları təmin etməkdən ibarətdir.

Tpamp ölkənin pul siyasətinə müdaxilə edir

Məsələ ondadır ki, FES-in faiz qərarı Komitə üzvləri tərəfindən yekdilliklə qarşılanmayıb, bank şurası bu addımın ölkənin makro-maliyyə siyasəti baxımından əlverişsiz olduğunu bildirib. Hətta faiz qərarı təsdiqlənsə də, ölkənin pul siyasəti ilə bağlı icmal hesabatı açıqlanmayıb. Bunun səbəbi Federal hökumətin investisiya xərclərinin maliyyələşdirilməsində çətin vəziyyətlər yaşaması, respublikaçılar və demokratlar arasında büdcə xərcləri ilə bağlı razılaşmanın əldə olunmaması, ölkədə maliyyə siyasətindəki natarazlıqlarla izah edilir.

FOMC ekspertlərinin qənaətinə görə, inflyasiya ilin əvvəlindən artdığı və hökumətin proqnoz ssenarilərinə nisbətən bir qədər yüksək olaraq qaldığı halda faiz qərarı risklərə yol açacaq. Qiymət indeksləri hələ də əlverişsiz olaraq qalır və uçot stavkasının aşağı salınması maliyyə bazarlarında əlavə təhdidlər yarada bilər. Həmçinin bu addım maliyyə sistemində müsbət dəyişiklik yaratmamaqla, iqtisadi perspektivlə bağlı qeyri-müəyyənliyi daha da gücləndirəcək. FES-in üzvləri arasında mövcud addımın birbaşa siyasi sifariş olmasına dair fikirlər də diqqətdən qaçmayıb. Məsələn, Cefri Şmidt bəyan edib ki, Prezident Donald Tramp FES-ə təzyiq edərək faizlərin endirilməsini təkid etməklə, bank siyasətini təhdid altında saxlayır. Məqsəd ölkədə aşağı bank indeksləri, ucuz dollar siyasəti çərçivəsində kriptobazarı canlandırmaqdır ki, bu da Tramp və ona yaxın iri investorlara sərf edir.

FES yenidən faiz endiriminə getmək istəmir

Ümumiyyətlə, Tramp daha kəskin faiz endirilməsini tələb edir, onun maliyyə siyasəti ucuz dollar, bahalı qızıl və rəqəmsal valyuta investisiyasına əsaslanır. Çünki dolların ucuzlaşması istehsal və ixracı yüksəldir ki, bu da Amerikadan qlobal bazarlara daha çox mal və əmtəələrin çıxışına səbəb olur. Bu siyasət nəticə etibarilə iqtisadi aktivliyi və ixrac gəlirlərini yüksəldir. Dollar ucuzlaşanda isə qızıl və blokçeynlər bahalaşır. Bu baxımdan Federal Ehtiyat Sisteminin yumşaq pul siyasəti rəqəmsal valyuta və qızıl birjalarını daha canlandırır.

Ancaq bu siyasət ABŞ-da hökumət və iqtisadi strukturlar, eləcə də parlament fraksiyaları arasında ciddi fikir ayrılıqlarına səbəb olmaqdadır və onlar Trampın mövcud siyasətini, ələlxüsus da FES-in fəaliyyətinə müdaxiləsini düzgün yanaşma hesab etmirlər. FES-in rəhbər şurası da yumşaq pul siyasətini məqsədəuyğun hesab etmir. FES sədri Jerome Pouell isə bildirib ki, inflyasiya üçün risklər yuxarı, məşğulluğ isə aşağıya doğrudur, yəni maliyyə sektorlarında tam sabitlikdən danışmaq olmaz. Ancaq müsbət məqam ölkə üzrə iqtisadi artımın gözlənilən həddə qorunub saxlanmasıdır.

J. Pouell bildirib ki, bütün bu fraqmentasiyalar ciddi şəkildə təhlil ediləcək və aşağı faiz siyasətindən imtina olunması istisna deyil. Onun fikrincə, hökumətdə təkidlərə baxmayaraq, dekabr ayında FES-in növbəti iclasında faiz endiriminin olacağına əmin deyil.

Qlobal investorlar Trampın siyasətini dəstəkləyir

ABŞ-da uçot dərəcəsindəki dəyişiklik qlobal iqtisadiyyat üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. FES-in qərarları ABŞ iqtisadiyyatı ilə yanaşı, dünya üçün istiqamətverici rol oynayır. Xüsusilə də investisiya bazarlarında və birjalarda ənənəvi sindrom kimi maliyyə və investisiya alətlərinə ciddi təsirlərini göstərir. Ona görə də, qlobal səhmdarlar pul və blokçeynlər, qiymətli kağız və səhm investorları FES-in qərarını diqqətdə saxlayır, faizlərin aşağı salınmasından məmnun qalırlar. Onlar Trampın mövcud maliyyə siyasətini dəstəkləyərək aşağı faiz dəhlizinin davam etməsinin tərəfdarıdırlar.

Xarici ticarət iştitakçıları da faiz siyasəti ilə bağlı situasiyalara həssas yanaşırlar. Çünki uçot dərəcəsi ilə bağlı qərarlar dollarla ticarət edən ölkələrdə, inkişaf edən iqtisadiyyatlarda və enerji ixracatçısı olan dövlətlərdə bu birbaşa iqtisadi proseslərə təsir göstərir. Bu baxımdan uçot dərəcəsinin azaldıması dolların məzənnəsinin zəifləməsi fonunda ABŞ valyutası ilə ticari-iqtisadi mübadilələr aparan dövlətlərin milli tədiyyə balansları, valyutalarının dəyərinin sabitliyi üçün mühüm rol oynayır.

ELBRUS

Paylaş:

Baxılıb: 139 dəfə