4 iyun hadisələrindən 19 il ötdü

Bakı:

16°C

77%

1m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Siyasət / 4 iyun hadisələrindən 19 il ötdü

4 iyun hadisələrindən 19 il ötdü

05.06.2012 [00:17]

Azərbaycanı vətəndaş müharibəsinə sürükləyən şəxslər qanun qarşısında cavab verməlidir
4 iyun 1993-cü il Gəncə hadisələrindən 19 il ötür. Hər bir ölkənin tarixində dönüş nöqtəsi sayıla biləcək, olumla ölüm arasında yaşanan anlar mövcuddur. Məhz belə məqamlarda xalqın qəbul etdiyi doğru qərar, düzgün nəticəyə gətirib çıxaracaq addım həm millətin, həm də dövlətin gələcəyini müəyyənləşdirir.
AXC-Müsavat hakimiyyəti Azərbaycanı fəlakətə sürüklədi
Bir əsrdə iki dəfə istiqlaliyyətə qovuşmuş Azərbaycanın müstəqillik taleyi çətinliklərlə dolu olub. 1918-ci ildə yaradılan Xalq Cümhuriyyətinin varlığına Rusiya imperiyasının işğalı son qoydusa, 1991-ci ildə ikinci dəfə azadlığına qovuşmuş ölkəmizi həm xaricdən, həm də daxildən təhlükə öz ağuşuna almışdı. SSRİ-nin dağılması ilə çətin iqtisadi-siyasi vəziyyət yaranmışdı, ölkə başdan-başa idarəsizliyin əsirinə çevrilmişdi. Bu azmış kimi Ermənistanın Azərbaycana hərbi təcavüzü nəticəsində yaranmış Dağlıq Qarabağ münaqişəsi xalqımızı növbəti bir sınaqla üz-üzə qoymuşdu. Az keçmədi ki, bu problemlərin sırasına daha biri əlavə olundu: hakimiyyət böhranı... 1992-ci ildə hakimiyyətə yiyələnmiş AXC-Müsavat cütlüyünün səriştəsizliyi addımbaşı öz bəlalı nəticəsini büruzə verirdi. Məhz bu nəticələrin sayəsində ictimai həyatın bütün sahələrində xaos, hərc-mərclik baş alıb gedirdi. Orduda vəziyyət günü-gündən ağırlaşırdı, fərarilik halları getdikcə artırdı, silahlı qüvvələr adlanan könüllü qruplaşmalar mərkəzi hakimiyyətə tabe olmurdu, özlərini sərbəst aparır, düşmənlə vuruşmaqdansa şəxsi maraqların və maddi mənafenin girovuna çevrilirdi. Siyasi fəaliyyətin mürəkkəbliyindən xəbərsiz, dövlətçiliyin, dövləti yaşatmağın nə qədər çətin olduğunu dərk etməyən, universitet auditoriyalarından yenicə ayaqları kəsilmiş səriştəsiz, bacarıqsız siyasətçilərin cəhdlərinin uğursuz olacağı elə ilk aylardan bəlli idi. Hakimiyyətə gəldikləri 1992-ci ilin may ayından sonra hər addımları nöqsanlı, hər çıxışları qüsurlu olan AXC-Müsavat komandası həm özlərini, həm də Azərbaycanı fəlakətə sürükləyirdi.
Sovetlərin dağılmasından sonra düzəni pozulmuş dövlətin yeni düzəndə irəliləməsi üçün proqramlar, layihələrə və hər şeydən önəmlisi düşünən beyinlərə ehtiyacı var idi. Amma bu “beyinlər” dövlət üçün düşünmürdülər. Prezident Aparatı dövlətin idarə olunduğu ünvan olmaqdan çıxıb, şəxsi mübahisələrin, dava-dalaşların qaynaq nöqtəsinə çevrilmişdi. Bunun fonunda ölkədə bütün istiqamətləri əhatə edən dərin böhran davam edirdi. İnflyasiya 1800 faizə çatmış, dövlət büdcəsinin kəsiri 100 dəfəyə qədər artmışdı. ölkənin borcları durmadan artır, vətəndaşların əməkhaqlarının və pensiyalarının dəyəri düşürdü. Bahalaşma, aclıq baş alıb gedirdi...
Hakimiyyətdaxili qruplaşmaların mübarizəsi vətəndaş müharibəsinə yol açırdı
Bu cür hakimiyyət boşluğundan hər zaman yararlanmaq istəyənlər tapılır. Düşmənlərin əsas hədəfi isə Azərbaycanın müstəqilliyinə qarşı istiqamətlənmişdi. Gənc respublikada hakimiyyətə yiyələnmək üçün ayrı-ayrı şəxslər və qruplar arasında qızğın mübarizə gedirdi. 1992-ci il mayın 15-də hakimiyyəti ələ keçirən Xalq Cəbhəsi ilk gündən qeyri-sağlam fəaliyyəti ilə yadda qaldı. Məntiqsiz, bir-birini təkzib edən fərmanlar, özbaşınalıqlar bu şəxslərin ölkəni idarə edə bilməyəcəyini göstərirdi. Artıq hakimiyyətin ən yüksək ranqlarında qruplaşmaların yarandığı açıq-aydın görünürdü və bu qruplaşmaların mübarizəsi artıq silahlı qarşıdurma həddinə çatmışdı. Hakimiyyət strukturlarına, o cümlədən, silahlı birləşmələrə nəzarəti itirən o zamankı Azərbaycan iqtidarı 1993-cü ilin yayında ölkəni vətəndaş müharibəsi təhlükəsi ilə üz-üzə qoydu. Problemlər məngənəsində sıxılan Azərbaycan dövləti növbəti dəfə parçalanmaq qorxusu altında idi. Artıq ölkənin bir sıra ərazilərində-Gəncədə, Lənkəranda, Qusarda və digər regionlarda qanunsuz silahlı birliklər separatçı iddialarla çıxış edib, mərkəzi hakimiyyətə tabe olmadıqlarını bildirirdilər.
Belə çətin bir məqamda Azərbaycan hakimiyyəti vəziyyətin daha da kritikləşməsinə yol açan məntiqsiz qərarlar verməkdə davam edir, silahlı birləşmələri demək olar ki, zorla vətəndaş qarşıdurmasına sürükləyirdi. 1993-cü il iyunun 4-də Gəncədə sabiq korpus komandiri və AXC hakimiyyətinin Qarabağ üzrə xüsusi nümayəndəsi Surət Hüseynovun rəhbərlik etdiyi 709-cu briqadanın ləğvi ilə bağlı qərar imzalandı. O zamankı müdafiə naziri Dadaş Rzayevin imzaladığı bu əmrə və təhvil-təslim olması barədə qərara tabe olmayan Surət Hüseynov tabeçiliyində olan qoşun hissəsinin Bakıya doğru istiqamət götürməsi əmrini verdi. Gəncədə, o cümlədən, Bakıya qədər bəzi rayonlarda silahlı qarşıdurmalar yaşanırdı. Vəziyyət get-gedə pisliyə doğru dəyişirdi. 709-cu briqadanı tərk-silah etmək üçün Gəncəyə göndərilən Milli Qvardiya hissələri ilə Surət Hüseynovun rəhbərliyi altında olan silahlı birlik arasında döyüş oldu.
Hadisənin əsas səbəbkarları İsa Qəmbər, Əli Kərimli, Pənah Hüseyn kimi şəxslərdir
Həqiqətən də, o dövrdə baş verənlər ölkəni vətəndaş müharibəsinə aparırdı və tökülən qanlar bunu deməyə əsas verir. Hazırda müxalifətdə olan o zamankı hakimiyyət təmsilçiləri müxtəlif iddialarla çıxış edirlər. 4 iyun hadisələrindən keçən 19 il ərzində bu məsələ ilə bağlı xeyli araşdırmalar aparılıb, mövqelər ortaya qoyulub. Araşdırmalar nəticəsində təsdiq edilir ki, həmin hadisənin səbəbkarları AXC-Müsavat hakimiyyətinin rəhbərliyində olan İsa Qəmbər, Əli Kərimli və Pənah Hüseyn kimi şəxslərdir. Həmin hadisələr zamanı ölkənin daxili işlər naziri Abdulla Allahverdiyev də o vaxt parlamentdə çıxışı zamanı Gəncədəki hərbi hissəyə hücuma məhz onun kabinetində Ali Sovetin sədri İsa Qəmbər və baş nazir Pənah Hüseyn tərəfindən əmr verildiyini etiraf edib. Bu faktlar göstərir ki, Azərbaycanda vətəndaş qarşıdurmasına rəvac verən məhz həmin şəxslərdir. Qəribədir ki, özlərinin “milli qəhrəman” elan etdikləri Surət Hüseynovla şəxsi münasibətlər zəminində günahsız insanların qətlə yetirilməsi hansı insaniyyətə sığır? Bütün bunları nəzərə alaraq qeyd etmək vacibdir ki, Azərbaycanı vətəndaş müharibəsinə sürükləyən həmin insanlar qanun qarşısında cavab verməlidir. Doğrudur, bu qanlı hadisəyə görə, müəyyən şəxslər cəzalandırılıb, amma əsl təşkilatçılar, əmr verənlər də bu məsuliyyətdən kənarda qalmamalıdır. 19 il ərzində aparılan təhlillər, ortaya çıxan faktlar bunun deməyə tam əsas verir.
Nardar BAYRAMLI

Paylaş:

Baxılıb: 808 dəfə