Sosial intibahın təsisində iki sütun...

Bakı:

22°C

73%

5m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Arxiv / Sosial intibahın təsisində iki sütun...

Sosial intibahın təsisində iki sütun...

11.09.2025 [09:56]

Vətəndaş cəmiyyəti və hüquqi dövlətin qarşılıqlı əlaqəsi

Vətəndaş cəmiyyəti və hüquqi dövlət quruculuğu müasir dünyada demokratik inkişafın əsasını təşkil edən iki vacib konsepsiyadır. Hər iki anlayış insan hüquqlarının qorunması, azadlıqların təmin olunması və vətəndaşların cəmiyyətdə aktiv iştirakının stimullaşdırılması məqsədini güdür. Lakin bu iki anlayış arasında sıx bir əlaqə mövcuddur və bir-birini tamamlayır. Bir tərəfdən vətəndaş cəmiyyəti fərdi azadlıqların genişləndirilməsinə, digər tərəfdən isə hüquqi dövlət hüquqlarının təmin edilməsi və ədalətli bir cəmiyyətin qurulmasına xidmət edir.

Sosial aktivlik

Vətəndaş cəmiyyəti dövlətin təsirindən azad olan vətəndaşların qurduğu müstəqil təşkilatların və qurumların ümumi adıdır. Bu, həm də vətəndaşların fərdi hüquqlarını müdafiə etmək, sosial, iqtisadi və mədəni hüquqlarını təmin etmək məqsədilə fəaliyyət göstərən təşkilatların, birliklərin, qeyri-hökumət təşkilatlarının (QHT) fəaliyyətini əhatə edir. Vətəndaş cəmiyyəti yalnız dövlətin sosial və iqtisadi siyasətlərini izləyən və tənqid edən deyil, həm də təkliflər verən və fərdi hüquqların qorunması üçün təzyiq göstərən mühüm bir aktordur.

Vətəndaş cəmiyyətinin güclü olması demək olar ki, demokratiyanın təməlini təşkil edir. Çünki vətəndaşların müstəqil şəkildə fəaliyyət göstərməsi və onların hüquqlarını müdafiə etməsi, dövlətin və hökumət strukturlarının həddindən artıq güc yığmasına səbəb olur. Vətəndaş cəmiyyətinin formalaşması üçün isə təhsil, informasiya azadlığı, fikir mübadiləsi, mətbuat azadlığı kimi əsas prinsiplər əhəmiyyətli rol oynayır.

Ədalət və bərabərlik...

Hüquqi dövlət anlayışı hüquqların və qanunların yalnız sənəd üzərində deyil, real həyatda da tətbiq olunmasını və hər bir vətəndaşın qanun qarşısında bərabər olmasını təmin edən bir sistemdir. Hüquqi dövlət, qanunların aliliyini təmin edərək dövlətin gücünün öz sərhədləri daxilində qalmasını və vətəndaşların hüquqlarının müdafiə olunmasını təmin edir.

Vətəndaş cəmiyyəti güclü dövlətin təminatıdır

Vətəndaş cəmiyyəti güclü bir dövlətin bünövrəsini təşkil edir. Dövlət cəmiyyətin səsini eşidib, onu nəzərə aldığı halda, həm sosial sabitlik təmin edilir, həm də iqtisadi inkişafı sürətlənir. Lakin vətəndaş cəmiyyəti olmayan, vətəndaşların səsini çıxara bilmədiyi bir dövlət, qorxulu bir yolun başlanğıcıdır. Çünki bu halda, insanlar öz hüquqlarını müdafiə etməkdə və sosial problemləri həll etməkdə kənarda qalacaqlar.

Vətəndaş cəmiyyəti, yalnız sosial ədalət və insan hüquqlarının qorunması ilə deyil, həm də dövlətin sağlam fəaliyyətini təmin edərək, demokratik bir dövlətin yaranmasına kömək edir. Vətəndaş cəmiyyəti nə qədər güclü olsa, dövlətin də o qədər güclü və ədalətli olacağı şübhəsizdir. Bu baxımdan, vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı hər bir ölkənin gələcəyi üçün əvəzolunmazdır. Ona görə də vətəndaş cəmiyyəti hər zaman ən vacib amillərdən biri olaraq qalacaq, çünki o yalnız dövlətin yox, bütün cəmiyyətin gələcəyini formalaşdırır.

Qeyd edək ki, müasir dünyada hüquqi dövlətin qurulması təkcə hüquq qaydalarının yaradılması deyil, həm də hüquqi məsələlərdə ictimai müzakirələrin aparılması, qanunların ədalətli və şəffaf şəkildə tətbiq olunması, insan hüquqlarının qorunması və cəmiyyətdə bərabərliyin təmin olunmasıdır. Bütün bu prinsiplər vətəndaş cəmiyyətinin aktivliyinin və siyasi iştirakı nəticəsində reallaşır.

Güclü cəmiyyət, güclü dövlət...

Həm hüquqi dövlətin, həm də vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı güclü bir cəmiyyətin formalaşmasının təməlini təşkil edir. Bir-birini gücləndirən bu iki konsepsiya, təkcə hüquqların təminatını deyil, həm də sosial ədalətin və dövlətin dayanıqlı inkişafına şərait yaradır. Güclü və inkişaf etmiş hüquqi dövlətlər vətəndaş cəmiyyətinin fəallığını qəbul edir və bu fəallığın ölkənin ümumi inkişafına imkan verir.

Beləliklə, vətəndaş cəmiyyəti, yalnız sosial ədalət və insan hüquqlarının qorunması ilə deyil, həm də dövlətin sağlam fəaliyyətini təmin edərək, demokratik bir dövlətin yaranmasına kömək edir. Vətəndaş cəmiyyəti nə qədər güclü olsa, dövlətin də o qədər güclü və ədalətli olacağı şübhəsizdir. Bu baxımdan, vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı hər bir ölkənin gələcəyi üçün əvəzolunmazdır.

Yeganə

Məqalə “Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyi”nin maliyyə dəstəyi ilə “Vətəndaş cəmiyyəti, hüquqi dövlət quruculuğu” istiqaməti üzrə hazırlanmışdır.

Paylaş:

Baxılıb: 106 dəfə