Almaniya Rusiyanın qazından imtina edərsə...

Bakı:

10°C

93%

1m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / İqtisadiyyat / Almaniya Rusiyanın qazından imtina edərsə...

Almaniya Rusiyanın qazından imtina edərsə...

11.03.2022 [23:46]

“Şimal axını 1” -i nə gözləyir ?

Nicat

Almaniya Rusiya qazından imtina etmək qərarı versə, bu ölkə hakimiyyətinin “Qazprom”un “Şimal axını-1” (ŞA-1) ilə bağlı 3 variantı var. Ən sərfəlisi kəmərin 8-10 milyard avroya satılmasıdır. Digər ssenarilər boruların sökülməsi və ya “daha yaxşı vaxtlara” qədər konservasiyadır. Almaniya vətəndaşları tranzitin dayandırılması halında elektrik enerjisi tariflərində dəfələrlə artımla üzləşəcəklər. Bəzi analitiklərin fikrincə, Berlinin 30 milyard kubmetrdən çox qazı əvəz etməsi mümkün olmayacaq.

Xristian Demokrat İttifaqının siyasi oyunları

Almaniya müxalifəti ölkə hakimiyyətini “Şimal axını-1”dən imtina etməyə çağırıb. Ardınca Ukraynadakı hərbi əməliyyatlar fonunda “Şimal axını-2” donduruldu. “Şimal axını-1”dən imtinanın təşəbbüskarı Xristian Demokrat İttifaqı (XDİ) partiyasıdır. Sədr Fridrix Merzin fikrincə, sərt addım Rusiyanın xarici siyasətinin dəyişməsinə daha çox təsir edə bilər. Milli Enerji İnstitutunun baş direktorunun müavini Aleksandr Frolov müsahibəsində XDİ-nin sanksiya təşəbbüsünü Almaniya parlamentindəki siyasi oyunlarla əlaqələndirib. Onun sözlərinə görə, xristian demokratlar indi seçiciləri rusiyayönlü partiya olmadığına inandırmalıdırlar. “XDİ-nin Kremllə xüsusi münasibətlərinin çılğınlığı Almaniyanın keçmiş kansleri Angela Merkelin dövründən bəri qalıb. 2021-ci il parlament seçkilərində uduzduqdan sonra Xristian Demokratlar Bundestaqda yetişməlidir.

Scholz-un başçılıq etdiyi Sosial Demokratlar ŞA-1-nin dayandırılmasını israr edirdisə, CDU ŞA-1-in taleyinə təsir edərək daha da irəli getdi” deyə ekspert fikirlərinə yekun verdi. Bundan əvvəl Rusiya baş nazirinin müavini Aleksandr Novak qeyd edib ki, Moskvanın Qərbin NSP-2 ilə bağlı hərəkətlərinə güzgü cavabı kontekstində “Şimal axını-1” ilə qaz nəqlini tamamilə dayandırmaq hüququ var. Lakin onun fikrincə, bu addımdan nə avropalılar, nə də ruslar xeyir görməyəcək.

“Qazprom” nə etməlidir?

Almaniyanın ŞA-1 vasitəsilə yanacaq vurmaqdan imtina etməsi halında Rusiya monopolistinin üç yolu var. Bunların arasında boru kəmərinin satışı, metal qırıntıları üçün avadanlıqların sökülməsi və layihənin “daha yaxşı vaxtlara” qədər saxlanılması daxildir”, - Energetika və Maliyyə İnstitutunun baş eksperti Sergey Kondratyev vurğulayıb. Ekspert qeyd edib ki, son vaxtlara qədər ŞA-1-in üçüncü tərəfə satılması ən real ssenari olardı. Lakin bu addım yalnız boru kəmərinin işlək olması və uzunmüddətli müqavilələrin qorunub saxlanması şərti ilə “Qazprom”-a qazanc gətirə bilər. “Hələ 2021-ci ilin dekabrında monopolist ŞA-1-in satışından təxminən 8-10 milyard avro qazana bilərdi. Amma Almaniya qaz vurmaqdan imtina edərsə, bu addım bütün mənasını itirəcək”, - ???? Kondratyev bildirib. Boruların sökülməsi “Qazprom”a on milyonlarla avro məbləğində əhəmiyyətli itkilər gətirəcək. Buna görə də, hazırda Rusiya üçün ən real ssenari ŞA-1-in Qərb sanksiyaları bitənə qədər “dondurulması” olacaq, analitik təklif edir.

Tariflər dəfələrlə artacaq

Ötən ilin sonunda Almaniya 142 milyard kubmetr qaz idxal edib, daxili istehlak isə 100 milyard kubmetr olub. İdxal olunan yanacağın əhəmiyyətli hissəsi ŞA-1-in payına düşüb. İl ərzində bu marşrutla ölkəyə təqribən 30-32 milyard kubmetr qaz verilib. Kondratyev vurğulayıb ki, 2021-ci ildə Rusiya qazının ŞA-1 vasitəsilə Avropaya ümumi nəqli 60 milyard kubmetrə yaxınlaşaraq rekord səviyyəsinə çatıb. Onun fikrincə, Almaniyanın ŞA-1 ilə qaz tədarükündən imtina edəcəyi halda ölkə Aİ-nin aparıcı tranzit mərkəzi statusunu itirəcək. Sərt sanksiya addımı ilə Almaniya faktiki olaraq Rusiya yanacağının Şərqi və Qərbi Avropa ölkələrinə axınını dayandıracaq. “Almaniya hakimiyyətinin birtərəfli demarşı uzunmüddətli müqavilələr üzrə yanacağın tədarükünü dayandıracaq. Belə olan halda Almaniyanı Çexiya, Polşa və digər Avropa ölkələrindən olan alıcılardan məhkəmə çəkişmələri dalğası gözləyəcək. İddialar, həmçinin Hollandiyanın Gasunie və Fransanın Engie şirkətlərindən də gələ bilər (“Şimal axını-1”in səhmdarları),” Kondratyev izah edib. Ekspert əlavə edib ki, daha vacibi isə budur ki, XDİ həyata keçirilərsə, Almaniya sənayesi və adi vətəndaşlar risk altında olacaq. Belə bir vəziyyətdə Almaniya iqtisadiyyatı çöküşlə üzləşə bilər, bunun ardınca müəssisələrin iflas dalğası və elektrik enerjisi tariflərində dəfələrlə artım baş verə bilər.

“Hətta ŞA-1-in bağlanmasını nəzərə almadan, Almaniyanın “Qasag” şirkəti “orta Berlin mənzili” üçün qazın qiymətində 26% artım elan edib.

2022-ci ilin yanvar ayında Almaniyada elektrik enerjisi tarifləri kVt/saata görə 36,2 avro sent təşkil edib. Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq olunarsa, artım 50% və ya daha çox ola bilər”, - deyə ekspert məlumat verib.

Rusiya qazını əvəz edəcək heç nə yoxdur?

2020-ci ildə Qətər Avropaya təxminən 27 milyard kubmetr mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) göndərib. Yaxın Şərq ölkəsi son illərdə qitəyə orta hesabla 30 milyard kubmetr qaz tədarük edib. Hazırda təxminən 16-17 milyard kubmetr Qətərin LNG-si müqaviləsiz qalır. Frolov qeyd edib ki, sırf nəzəri olaraq, bu həcmlər Almaniya da daxil olmaqla Aİ-yə çata bilər. Lakin Qətərin arsenalında o qədər də çox tanker yoxdur. Bundan əlavə, hətta ən əlverişli ssenaridə belə, 15 milyard kubmetrdən çox LNG-nin çatdırılması ən azı altı ay çəkəcək. “Burada söhbət bütün Avropanın ehtiyaclarından gedir. Almaniyanın hazırda bir dənə də hazır terminalı yoxdur. Yəni Berlin Qətər LNG-nin tranziti üçün qonşu Hollandiya və Fransaya əlavə ödəniş etməli olacaq”, - Frolov izah edib. AFR-nin Rusiya boru kəməri qazını əvəz etmək üçün başqa bir variantı ABŞ olardı. Bu ölkə 2022-ci ilin sonuna qədər LNG istehsalını 15 milyard kubmetr artırmağı planlaşdırır.

“Problem ondadır ki, ABŞ-ın müqavilə sistemi gəmiyə yüklənərkən mayeləşdirilmiş yanacağın mülkiyyət hüququnun ötürülməsini nəzərdə tutur. Bu o deməkdir ki, LNG Berlinin təkidi ilə belə Almaniyaya çatmaya bilər. Asiya hələ də premium satış bazarıdır”, - deyə mütəxəssis məsələyə aydınlıq gətirib.

O əlavə edib ki, avropalılar ən azı altı ay Çin, Yaponiya və Cənubi Koreya ilə “qiymət müharibəsi”nə davam gətirə bilsələr, Amerika qazının istehlakını kəskin şəkildə artıra biləcəklər. Amma hazırda bu ssenarinin reallaşması mümkünsüz görünür. “Asiyaya tədarük edilən LNG-nin 75%-i neftlə bağlı uzunmüddətli müqavilələr çərçivəsindədir. Regionda orta qiymətlər min kubmetr üçün 400-500 dollar səviyyəsində olacaq. Ötən həftə Almaniyada mayeləşdirilmiş yanacağın qiyməti 1950-2000 dollar civarında olub.

“İndi üstünlük (mükafat) Aİ-nin tərəfindədir, lakin uzunmüddətli perspektivdə üstünlük yenə də Asiyada qalacaq”, - deyə Frolov fikirlərini yekunlaşdırıb.

Paylaş:

Baxılıb: 646 dəfə