Gender bərabərliyi

Bakı:

11°C

93%

0m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / MEDİA / Gender bərabərliyi

Gender bərabərliyi

25.06.2023 [11:20]

Ölkəmizdə bütün vətəndaşların hüquqları təmin olunur

Günümüzdə gender bərabərliyi mövzusu olduqca aktualdır. Cəmiyyətin diqqət mərkəzində olan bu anlayış özündə ictimai, siyasi, mədəni və digər sahələrdə kişi-qadın bərabərliyini ehtiva edir. Ölkəmizdə hər kəs cinsindən, irqindən, dinindən və milliyyətindən asılı olmayaraq qanun qarşısında bərabərdir. Lakin gender bərabərliyi cəmiyyətimizdə daha çox qadınlara “qahmar çıxmaq”, onlara xüsusi diqqət göstərmək kimi xarakterizə edilir. Əslində, bu, tam yanaşma sayıla bilməz...

Azərbaycanın dövlət siyasətində gender bərabərliyinin təmin olunması istiqaməti xüsusi yer tutur. Son illərdə müvafiq qanunvericilik bazasının möhkəmləndirilməsi, həyata keçirilən institusional islahatlar, genişmiqyaslı maarifləndirmə işi, təşviq tədbirləri respublikada qadınların əmək bazarına inteqrasiyası, bütövlükdə, zərif cinsin təmsilçilərinin fəallığının artması üçün yeni fürsətlər yaradıb. Bu gün qadınların kişilərlə bərabər ölkə həyatının müxtəlif sahələrində uğurla təmsil olunmalarını və Azərbaycanın inkişafına sanballı töhfələr vermələrini müşahidə etmək son dərəcə qürurvericidir.

Şərqdə qadınlara seçki hüququ verən ilk dövlət

Dünya praktikasına nəzər salsaq, Yeni Zelandiya 1893-cü ildə qadınlara seçki hüququ verən ilk dövlət olub. Avropada qadınlara seçki hüququnu verən ölkələr sırasında ilk yerləri isə müvafiq olaraq Norveç, Finlandiya və İslandiya tutur.

1918-ci ildə yaradılan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Şərqdə qadınlara seçki hüququ verən ilk respublika kimi tarixə düşüb. Azərbaycan qadınları İslam dünyasında səsvermə hüququnu alan ilk qadın cəmiyyəti olaraq bu baxımdan avropalı və amerikalı həmcinslərini geridə qoyub.

Müasir Azərbaycan qadını

Azərbaycan qadınları inkişaf etibarı ilə hüquqi təminatla bağlı qısa müddət ərzində yüzilliklərə bərabər inkişaf yolu keçməyi bacarıb. XX yüzilliyin əvvəlindəcə onların cəmiyyətdə, ictimai həyatda, ailədəki mövqeyində köklü dəyişikliklər baş verib. Qadınlarımızın siyasi, eləcə də ictimai müstəvidə rolu xeyli dərəcədə artıb. Sonrakı mərhələdə isə artıq bu məsələ qanunvericiliklə tənzimlənib - Konstitusiyamız qarşısında qadınlar və kişilər eyni hüquqlara malikdirlər. Birmənalı şəkildə demək olar ki, Azərbaycanda gender bərabərliyi dövlət tərəfindən ciddi şəkildə təmin olunur. Ölkəmiz 1995-ci ildə BMT-nin “Qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün növ formalarının ləğv edilməsi haqqında” Konvensiyanı ratifikasiya edib. Sözügedən konvensiyada sadəcə cinsi əlamətinə görə, qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğvi nəzərdə tutulub.

Müasir Azərbaycanda elə fəaliyyət sferası yoxdur ki, orada qadınlar təmsil olunmasın. Azərbaycan qadını bu gün idarəçilik, qanunvericilik, hüquq-mühafizə, ədliyyə və s. orqanlarda təmsil olunur, məsul vəzifələr daşıyırlar.

Gender bərabərliyi kişilərə də aiddir

“Gender bərabərliyinin təminatları haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunu mövcuddur. Ancaq ölkəmizdə qadınların kişilərlə bərabər hüquqa malik olduğu qanuni olaraq sənəddə əks olunsa da, adətən fikir ayrılıqları yaranır. Nədənsə, gender bərabərliyi dedikdə bu anlayış yalnız qadınlara şamil olunur ki, bu da yanlış təbliğatın nəticələridir. Gender (cins) bərabərliyi, həmçinin kişilərin də hüquqlarının qorunması, kişilərlə qadınların bərabər olduqlarını özündə ehtiva edir. Təəssüf ki, bəzən müəyyən təbliğatlar fonunda “gender bərabərliyi” şüarı feminist hərəkatların plakatlarının əsas devizinə çevrilir.

Kişi hüquqlarına dair beynəlxalq konvensiyalar

Qadın hüquqları ilə bağlı qəbul olunmuş beynəlxalq sənədlərin sayı-hesabı yoxdur. Bərabərlikdən danışırıqsa, hər iki cinsin nümayəndələri nəzərə alınmalıdır. Kişi hüquqları ilə bağlı hansısa beynəlxalq konvensiya, yaxud bu hüquqları qoruyan müvafiq beynəlxalq strukturlar mövcuddurmu? Araşdırmamıza əsasən, dünyada kişi hüquqları ilə bağlı yeganə dövlət qurumu ABŞ-ın Nyu-Cersi ştatındakı kişilərin işlərinə dair komitədir. Kişilərin hüquqlarına bəzi hallarda regional müstəvidə baxılsa da, bir dəfə də olsun beynəlxalq müstəvidə baxılmayıb. Tədqiqatlar göstərir ki, kişi hüquqlarının ən çox pozulduğu cəmiyyət sovet cəmiyyəti olub və hazırda həmin sahədə estafet ABŞ-a keçib. Feminist ruh “daşıdığını” iddia edən bəzi insanlar isə qadın hüquqlarının “müdafiəsi” adı altında bəzən kişilərin hüququnu pozduqlarını unudurlar. Ölkəmizdə qadınlara diqqət, onların sosial-iqtisadi baxımdan kişilərlə bərabər olması təmin edilir.

Yeganə BAYRAMOVA

Məqalə “Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyi”nin maliyyə dəstəyi ilə “Gender, ailə və demoqrafiya məsələlərinin işıqlandırılması” istiqaməti üzrə hazırlanmışdır

Paylaş:

Baxılıb: 611 dəfə