Dopamin maddəsi qorxunun unudulmasında açar rolu oynayır - TƏDQİQAT
29.04.2025 [09:16]
Massaçusets Texnologiya Universitetinin nevroloqlarının yeni tədqiqatı göstərir ki, qorxunun unudulması prosesi dopamin adlı kimyəvi maddə ilə bağlıdır. Siçanlar üzərində aparılan araşdırmada məlum olub ki, təhlükə keçəndə beyin xüsusi siqnallar göndərir və bu siqnallar dopamin vasitəsilə qorxunun azaldılmasını və sakitliyin bərpasını təmin edir.
AZƏRTAC “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələrinə əsasən, qorxunun öyrənilməsi və onun unudulması beyindəki xüsusi hissədə baş verir: qorxu yaddaşı, təhlükəli bir təcrübədən sonra “Rspo2” neyronları tərəfindən kodlaşdırılır. Təhlükə keçdikdən sonra yeni bir yaddaş - qorxunun yox olması - “Ppp1r1b” neyronları tərəfindən formalaşdırılır. Bu yeni yaddaşın formalaşması dopamin sintezi ilə izah edilir. Ona görə də insanlar təhlükənin keçdiyini anladıqda rahatlıq və xoşbəxtlik hiss edirlər.
Tədqiqatın detallarına əsasən, dopamin beyindəki “Ventral Tegmental Area” (VTA) adlı zonadan neyronlara ötürülür. Siçanlar üzərində aparılan təcrübələr göstərib ki, təhlükə gözlənilən anda dopamin “Rspo2” neyronlarında aktiv olur, təhlükə keçdikdə isə dopamin Ppp1r1b neyronlarında daha çox fəaliyyət göstərir. Dopamin siqnalı nə qədər güclü olarsa, siçanlar qorxularını bir o qədər tez unudur.
Əlavə təcrübələrə əsasən, tədqiqatçılar optogenetika texnologiyasından istifadə edərək, dopamin siqnallarını idarə etdilər: dopamin siqnalını artırdıqda qorxunun daha tez unudulduğu, azaltdıqda isə qorxunun davam etdiyi müşahidə olundu. Dopamin reseptorlarının (xüsusilə D1 reseptorları) neyronlarda aktivləşdirilməsi qorxunun yox olmasına səbəb oldu.
Bu nəticələr göstərir ki, qorxunun unudulması təsadüfi bir proses deyil, əksinə, beyindəki mükafatlandırma mexanizmləri tərəfindən dəstəklənən aktiv əməliyyatdır. Araşdırma travma sonrası stress pozuntusu (TSSB) və digər qorxu əsaslı psixi problemlərin müalicəsi üçün yeni imkanlar aça bilər.
Bu tədqiqat dopamin və onun beynin qorxu ilə bağlı dövrlərindəki rolu barədə daha dərin məlumat əldə etməyə və gələcəkdə daha effektiv psixoloji müalicə üsullarının hazırlanmasına kömək edə bilər.
Xəbər lenti
Hamısına bax
YAP xəbərləri
12 Noyabr 23:15
Xəbər lenti
12 Noyabr 23:01
YAP xəbərləri
12 Noyabr 22:55
İqtisadiyyat
12 Noyabr 22:51
YAP xəbərləri
12 Noyabr 22:50
YAP xəbərləri
12 Noyabr 22:32
Hadisə
12 Noyabr 22:19
Dünya
12 Noyabr 21:57
YAP xəbərləri
12 Noyabr 21:38
YAP xəbərləri
12 Noyabr 21:16
YAP xəbərləri
12 Noyabr 20:40
Dünya
12 Noyabr 20:34
YAP xəbərləri
12 Noyabr 20:12
Dünya
12 Noyabr 19:54
YAP xəbərləri
12 Noyabr 19:30
Elm
12 Noyabr 19:22
YAP xəbərləri
12 Noyabr 18:22
YAP xəbərləri
12 Noyabr 17:52
YAP xəbərləri
12 Noyabr 17:48
YAP xəbərləri
12 Noyabr 16:36
YAP xəbərləri
12 Noyabr 16:19
YAP xəbərləri
12 Noyabr 15:44
YAP xəbərləri
12 Noyabr 15:31
YAP xəbərləri
12 Noyabr 15:29
YAP xəbərləri
12 Noyabr 15:24
YAP xəbərləri
12 Noyabr 15:17
Siyasət
12 Noyabr 14:57
YAP xəbərləri
12 Noyabr 14:56
Gündəm
12 Noyabr 14:52
YAP xəbərləri
12 Noyabr 14:23
Gündəm
12 Noyabr 14:01
YAP xəbərləri
12 Noyabr 14:01
Sosial
12 Noyabr 14:00
Gündəm
12 Noyabr 13:59
Gündəm
12 Noyabr 13:59
Sosial
12 Noyabr 13:58
Sosial
12 Noyabr 13:57
Gündəm
12 Noyabr 13:56
YAP xəbərləri
12 Noyabr 13:10
Gündəm
12 Noyabr 13:02
Gündəm
12 Noyabr 13:01
Sosial
12 Noyabr 12:47
YAP xəbərləri
12 Noyabr 12:42
Sosial
12 Noyabr 12:39
İqtisadiyyat
12 Noyabr 12:38
İqtisadiyyat
12 Noyabr 12:38
COP29
12 Noyabr 12:37
Hadisə
12 Noyabr 12:37
Gündəm
12 Noyabr 12:36
YAP xəbərləri
12 Noyabr 11:48
YAP xəbərləri
12 Noyabr 11:29
Siyasət
12 Noyabr 11:28
YAP xəbərləri
12 Noyabr 10:49
Dünya
12 Noyabr 10:42
Siyasət
12 Noyabr 09:35
Siyasət
12 Noyabr 09:32
Siyasət
12 Noyabr 09:32
Dünya
12 Noyabr 08:24
İdman
12 Noyabr 08:15
Gündəm
12 Noyabr 08:04
Dünya
12 Noyabr 08:03
Siyasət
11 Noyabr 23:04
Dünya
11 Noyabr 22:02
Siyasət
11 Noyabr 21:18
Dünya
11 Noyabr 20:36
Dünya
11 Noyabr 19:21
Hərbi
11 Noyabr 18:24
Gündəm
11 Noyabr 17:13
Dünya
11 Noyabr 17:13
Sosial
11 Noyabr 17:11
