Yüksək qiymətlərə effektiv zərbə

Bakı:

13°C

94%

0m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / İqtisadiyyat / Yüksək qiymətlərə effektiv zərbə

Yüksək qiymətlərə effektiv zərbə

24.02.2022 [10:10]

İstehlak bazarı inflyasiya təzyiqlərindən necə qorunacaq?

Mübariz ABDULLAYEV

Hazırda ölkənin ticarət şəbəkələrində qiymətlər bazar iqtisadiyyatı prinsipləri əsasında tənzimlənr, bu sahədə inzibatçılığa, kənar müdaxilələrə yol verilmir. Qiymətlərin tələb və təklif əsasında formalaşması isə öz növbəsində istehlak bazarında məhsul bolluğunu təmin edir. Bu fonda bir sıra malların qiymətlərinin artması isə narahatlıq doğurmaya bilməz. Etiraf etmək lazımdır ki, qiymətlər bir sıra hallarda manipulyasiyalara görə artır.

Hökumətin zəruri tənzimləmə tədbirləri

Azərbaycan hökuməti bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinin gözlənilməsi şərtilə müəyyən iqtisadi-maliyyə alətlərindən istifadə etməklə inflyasiyanı cilovlamağa, istehlak bazarında malların ucuzlaşmasına nail olmağa, qiymət manipulyasiyalarının qarşısını almağa çalışır. Baş nazir Əli Əsədovun bu günlərdə imzaladığı “Azərbaycan Respublikasında antiinflyasiya tədbirlərinin gücləndirilməsi ilə bağlı təxirəsalınmaz tədbirlər haqqında” Nazirlər Kabinetinin Sərəncamında da bu məqsədlə bir sıra tədbirlərin görülməsi nəzərdə tutulub. Sərəncama əsasən, ölkədə qiymətlərin bazar prinsipləri əsasında formalaşmasını qorumaqla yanaşı iqtisadiyyat və maliyyə nazirliklərinə, Mərkəzi Banka, Dövlət Gömrük Komitəsinə və digər qurumlara zəruri tapşırıqlar verilib. “Yeni Azərbaycan”da təqdim etdiyimiz birinci yazıda hökumətin daxili istehlak bazarının həm təchizat, həm də qiymət baxımından optimallaşdırılması məqsədilə nəzərdə tutduğu bir sıra tədbirlərdən bəhs etdik. Əslində Sərəncamda da qeyd olunduğu kimi, hökumətin hədəflərinin əhatə dairəsi daha genişdir. Sənəddə yüksək qiymətlərə müxtəlif təsir mexanizmləri, daxili bazarın yerli istehsal hesabına təchizatının daha da gücləndirilməsi, idxal inflyasiyasının minimallaşdırılmasını hədəfləyən tədbirlərin görülməsi nəzərdə tutulub

Gömrükdə güzəştlər

İstehlak bazarında qiymətlərin tənzimlənməsini hədəfləyən tədbirlərin bir qismi gömrükdə nəzərdə tutulan güzəştlərlə bağlıdır. Dəyər zəncirində gömrük rüsumları da məhsulun satış qiymətinin formalaşmasına öz təsirini göstərir. Beynəlxalq praktikada həssas dönəmlərdə idxal məhsullarına gömrük rüsumlarının azaldılması və yaxud onun tətbiqinin ümumiyyətlə dayandırılması kimi geniş yayılmış bir təcrübə var. Bu, müvəqqəti, qısamüddətli bir tədbir olsa da, konkret nəticəyə hədəflənməsi ilə diqqət çəkir. Xarici mənfi təsirlərin nəticəsi olaraq ölkəmizdə də inflyasiya təzyiqlərinin artdığı indiki dönəmdə Azərbaycan bu təcrübədən bəhrələnməyə qərar verib. Bəhs olunan sərəncamda bununla bağlı konkret müddəalar yer alıb. Sənədə əsasən, 2022-ci il ərzində idxal inflyasiyasının təsirinin azaldılması məqsədilə Dövlət Gömrük Komitəsi iqtisadiyyat və maliyyə nazirlikləri ilə birlikdə konkret sahəni əhatə etməklə daxili istehsalda istifadə olunan aralıq məhsulların idxalına tətbiq edilən gömrük rüsumları və əlavə dəyər vergisi üzrə güzəştlərin verilməsinə dair razılaşdırılmış təkliflərini 15 (on beş) gün müddətində Nazirlər Kabinetinə təqdim etməlidir. Eyni zamanda, idxal mallarının gömrükdə saxlanc və yükləmə-boşaltma xərclərinin optimallaşdırılması nəzərdə tutulub. Konsept ondan ibarətdir ki, gömrükdə saxlanc və yükləmə-boşaltma xərcləri minimallaşdırılsın, vəsaitlərin izafi xərclənməsinin qarşısı alınsın. Mütəxəssislərin qənaəti belədir ki, idxal məhsullarına gömrük güzəştlərinin tətbiqi yolu ilə malların yüksək pərakəndə satış qiymətlərini müəyyən həcmlərdə aşağı salmaq tam realdır.

Güzəştli maliyyələşdirmə alətləri

Nazirlər Kabinetinin “Azərbaycan Respublikasında antiinflyasiya tədbirlərinin gücləndirilməsi ilə bağlı təxirəsalınmaz tədbirlər haqqında” sərəncamında, həmçinin bir sıra güzəştli maliyyələşdirmə tədbirləri ilə istehlak bazarında məhsulların yüksək qiymətlərinə effektiv şəkildə təsir göstərilməsi hədəhlənib. Söhbət ondan gedir ki, ölkəmizdə davamlı dövlət dəstəyindən bəhrələnən güclü sahibkarlar ordusu formalaşıb. Eyni zamanda, Azərbaycan dövləti geniş maliyyə resurslarına malikdir. Bu iki mühüm amili birləşdirməklə, başqa sözlə desək, sahibkarların maliyyə təminatını gücləndirməklə konkret istiqamətlər üzrə daxili istehsalı artırmaq və istehlak bazarında idxal məhsullarını əvəzləmək mümkündür. Yerli məhsullar idxal olunan mallarla müqayisədə daha ucuz başa gəlir. Ölkəmizdə bu kimi amillər nəzərə alınmaqla perspektivdə əsas ərzaq məhsullarının tədarükünə güzəşt tətbiq olunması nəzərdə tutulur. Sənədə əsasən, əsas ərzaq məhsullarının tədarükü və emalının stimullaşdırılması üçün güzəştli maliyyələşdirmə alətləri də daxil olmaqla təkliflər hazırlanacaq. Sərəncamda İqtisadiyyat Nazirliyinə minimum istehlak səbətinin tərkibində əsas ərzaq məhsullarının tədarükü və emalı, aqrar emal ilə məşğul olan mikro, kiçik və orta sahibkarlar üçün güzəştli maliyyələşdirmə alətlərinə (güzəştli kredit, kredit-zəmanət və faiz subsidiyası mexanizmi) və məhsullarına dair Mərkəzi Bank, Maliyyə Nazirliyi və digər aidiyyəti qurumlarla birlikdə razılaşdırılmış təkliflərini hazırlayıb 15 gün müddətində Nazirlər Kabinetinə təqdim etmək tapşırılıb.

Respublikamızda, həmçinin indiki dövrün tələbləri nəzərə alınmaqla qısa, orta və uzunmüddətli dövlət qiymətli kağızları buraxılacaq. Sərəncamda Maliyyə Nazirliyinə tapşırılıb ki, inflyasiya səviyyəsini nəzərə alaraq qısa, orta və uzunmüddətli dövlət qiymətli kağızlarının buraxılışı istiqamətində lazımi tədbirlər görsün.

Sənəddə əksini tapan bir məsələnin də aktuallığı kifayət qədər böyükdür. Söhbət strateji məhsullar üzrə ehtiyatlanmaya dair təkliflərin hazırlanmasından gedir. İndiki dövrdə milli hökumətlərin ərzaq təhlükəsizliyinə necə ciddi yanaşdıqları hər kəsə bəllidir. Hətta bəzi dövlətlər qlobal ərzaq qıtlığı fonunda öz təlabatlarından artıq qida məhsulları tədarük etmək qayğısına qalırlar. Bəhs olunan sənədə əsasən ölkəmizdə də strateji məhsullar üzrə ehtiyatlanmaya dair təkliflər hazırlanacaq. Müvafiq qurumlar tərəfindən təkliflər hazırlanarkən, heç şübhəsiz ki, qlobal ərzaq bazarındakı vəziyyət nəzərə alınacaq.

Paylaş:

Baxılıb: 609 dəfə