Rəqs sənətimizin şahzadəsi...

Bakı:

18°C

68%

4m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Mədəniyyət / Rəqs sənətimizin şahzadəsi...

Rəqs sənətimizin şahzadəsi...

26.12.2023 [11:40]

Əminə Dilbazinin doğum günüdür

Yeganə BAYRAMOVA

Onu Azərbaycan rəqs sənətinin şahzadəsi adlandırırdılar. Ömrünü həyatı qədər sevdiyi rəqs sənətinə, milli rəqslərimizin təbliğinə həsr etmiş bu gözəl rəqqasənin sənəti Azərbaycanın dünyada tanınmasında böyük rol oynayıb. Bu gün Xalq artisti, görkəmli rəqqasə, baletmeyster Əminə Dilbazinin doğum günüdür. Maraqlı və mənalı ömür yolu keçmiş Əminə xanım düz 104 il bundan əvvəl Qazaxda dünyaya göz açıb.

O, bir insan kimi təbiətin ona bəxş etdiyi qabiliyyətlərdən asılı olmayaraq bəzən özünü başqa cür ifadə etməyə çalışırdı. Hər kəs kimi həyatda yaşadıqca mənəvi cəhətdən təkmilləşir, onun hissləri, duyğuları da zaman-zaman inkişaf edir, bir sözlə, möcüzələr yaradırdı. Sənətkar kimi onun öz ifa tərzi hər şeyi həll etmək gücünə malik idi.

Əminə Dilbazi Bakıda keçirilən bir rəqs müsabiqəsindəki iştirakını belə xatırlayır: “Məktəbdə oxuduğum illərdə rəqqas Əşrəf Səfərovun təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə rəqs ansamblı yaratmaq üçün qabiliyyəti olan gənclərin müsabiqəsi keçirilirdi. Seçimdə iştirak etmək üçün məni də bir qrup istedadlı gənclərin sırasına daxil etdilər. Münsiflər mənim hansı mahnıya rəqs edəcəyimi soruşanda mən “hopsa” deyə cavab verdim. Bu zaman həm münsiflər heyəti, həm də çalğıçılar belə rəqsin olmadığını deyib məharətimi göstərməyi söylədilər. Mən isə idman

dərslərindən “hopsa” ifadəsi yadımda həkk olunduğundan belə bir rəqsi ağzımda zümzümə edib oynamağa başladım. Rəqs bitəndən sonra başımı qaldırıb zala toplaşan hər kəsin gülüşdüyünü və münsiflərin isə gözlərindən yaş axdığının şahidi oldum. Sonra xəbər tutdum ki, həmin qrupa qəbul olunmuşam”.

Zaman ötdükcə Əminə xanım “Vağzalı-mirzəyi”, “Turacı”, “Tərəkəmə”, “Naz eləmə”, “İnnabı” və başqa rəqsləri ilə şöhrət çələngi toplayır. Onun ən ağır rəqslərindən biri də “Turacı” idi: “ “Turacı”nı oynamışdım, rəqs vaxtı dizim bərk yaralanmışdı. Birdən eşitdim ki, maestro Niyazi mənə tamaşa etməyə gəlir. Nə edəcəyimi bilmədim. Ayağımın yaralı olduğunu deməyə cəsarətim çatmadı. Həkimlərə qulaq asmadım. Çıxdım səhnəyə, rəqs qurtaranda elə bildim ki, Niyazi ayağa qalxıb məni alqışlayacaq, təbrik edəcək. Heç nə demədən, dinməz-söyləməz durub getdi. Yaman pərt oldum. Üstündən bir neçə gün keçdikdən sonra dedilər ki, səni çağırır. Getdim. Dedi: “Aminka - mənə belə deyərdi - Opera Teatrında hökumət konserti olacaq. Proqrama “Turacı”nı da daxil etmişəm. Özü də simfonik orkestrin müşayiəti ilə oynayacaqsan”. Etiraz edə bilməzdim. Amma ömrümdə simfonik orkestr müşayiəti ilə oynamamışdım. Maestro deyirdisə, deməli olmalı idi. “Turacı”nı hazırladıq və böyük uğurla ifa etdik”.

Əminə Dilbazi həm də “Leyli və Məcnun” operasında, “Arşın mal alan” və “O olmasın, bu olsun” komediyaları və digər əsərlərdə də rəqslərə quruluş verib. Rəqqasə “Əzablı yollar”, “Mən mahnı qoşuram”, “Ulduz” və s. filmlərin xoreoqrafı olub.

Tarixi kökləri qədimlərə bağlanan rəqslərimizin parlaq nümunələrinin yaşadılmasına layiqli töhfələr verməklə yanaşı, Əminə Dilbazi dünya xalqları rəqslərinin mahir ifaçısı kimi də tamaşaçıların qəlbinə yol tapıb. Görkəmli rəqqasənin repertuarına rus, Ukrayna, özbək, ərəb, Çin və s. xalqların rəqsləri daxil olub. Bununla yanaşı, Əminə Dilbazi Azərbaycan mədəniyyətinin xarici ölkələrdə tanınmasında və geniş şöhrət qazanmasında özünəməxsus rol oynayıb.

Əminə Dilbazi rəqsləri, onların yaranma tarixini və ifaçısına qazandırdığı uğurlar haqqında yerli-yataqlı danışmağı xoşlayırdı. Üz-gözündə təbəssüm xatirəni xatirəyə calayan Əminə Dilbazi ömür-gün həmdəmi, bəstəkar Cövdət Hacıyevdən söz düşən kimi dəyişərdi, təbəssümünü kədər buludları əvəzləyərdi. Cövdətsiz günlərində şirin, əlçatmaz xatirələri paylaşmaq istəmirdi. Cövdəti ilə hər kəsə nəsib olmayan bir ömür, əbədiyaşar sevgi yaşadığını deyir. Evlilik tarixçələri isə lap nağıllardakı kimi başlayıb. Günlərin birində gənc bəstəkar öncədən xəbərdarlıq etmədən onu nikah bürosuna aparıb. Sən demə, “hələ tezdir” deyən Əminənin razılaşmayacağından ehtiyat edərək, hər şeyi onun əmisi qızı, şairə Mirvarid Dilbazi ilə əvvəlcədən düzüb-qoşublarmış. Nikah mərasimində də Səməd Vurğun və Mirvarid Dilbazi iştirak ediblər. Beləcə, almanların Minvoda gəlib çatdıqları bir dövrdə xoşbəxt bir ailənin bünövrəsi qoyulur. Biri digərinin ölümünə dözə bilməyəcəyindən bu dünyanı birgə tərk edəcəklərinə söz vermişdilər. “Sevgililər gərək ayrılmasın, hətta öləndə belə” deyirdilər. Oğlanlarından biri (Əminə xanımım sağlığında - red.) onların münasibətlərini belə xarakterizə edir: “Bu iki insan xaraktercə əks qütblərdə dayansalar da, sözün hər mənasında bir-birilərini tamamlayırdılar. Anam Əminə Dilbazi xasiyyətcə açıq-saçıqdır, insanlar arasında olmağı çox sevir. Özü də kişi kimi ötkəm qadındır, sinəsini gərib bütün çətinliklərə qarşı mübarizə aparmağı sevir. Atam isə, əksinə, qapalı insan idi. Sırf yaradıcı adam idi. Əsərinin ifa olunub-olunmayacağı onu düşündürmürdü, yazıb səliqə ilə dolaba qoyurdu. Bir dəfə də olsun, sifarişlə musiqi bəstələməyib”.

Əminə xanım hər zaman müasir Azərbaycan qadınına fədakar ana, sədaqətli ömür yoldaşı, vətənpərvər insan, əsl vətəndaş olmağı tövsiyə edərdi. O, xalqa bağlı sənətkar idi. Torpaq belə mədəniyyət xadimlərini şöhrətləndirir. Bu baxımdan Üzeyir Hacıbəyov, Qara Qarayev, Cövdət Hacıyevin yaradıcılıq yolları, ömürləri bu sənətkara örnək idi. Adı geniş tamaşaçıya doğma olan istəkli rəqqasəmiz sənət ənənələrinə sədaqət nümunəsi, xalqın yaradıcılıq çeşməsindən qidalanmaq əzmidir. Belə olmasaydı, o, Azərbaycanı, Azərbaycan isə bu gözəl rəqqasəsini yüksəklərə qaldırmazdı...

Paylaş:

Baxılıb: 535 dəfə