Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi qəbul edilməsi, qorunması və inkişafı ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır

Bakı:

17°C

67%

5m/s

AZ RU EN

Ana səhifə / YAP xəbərləri / Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi qəbul edilməsi, qorunması və inkişafı ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır

Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi qəbul edilməsi, qorunması və inkişafı ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır

25.04.2025 [18:53]

İlqar İlyasov,

YAP Laçın rayon təşkilatının sədri

Azərbaycan dili xalqımızın milli kimliyinin, tarixi yaddaşının ayrılmaz hissəsi və mənəvi sərvətidir. Bu dil əsrlər boyu xalqımızın düşüncəsini, dünyagörüşünü, ədəbiyyatını, mədəniyyətini yaşatmış, onu nəsildən-nəslə ötürülməsində bir vasitə olmuşdur. Lakin Azərbaycan dilinin dövlət dili statusu qazanması, onun qorunması və inkişaf etdirilməsi sahəsində ən mühüm addımlar məhz ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Heydər Əliyevin hələ sovet dövründə – 1969-cu ildə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi seçildiyi dövrdən başlayaraq ana dilinə münasibətdə göstərdiyi diqqət və qayğı bu gün də xüsusi hörmətlə xatırlanır. O illərdə sovet ideologiyasının təsiri ilə milli dillərə münasibət bəzən laqeyd, bəzən isə açıq-aşkar mənfi istiqamətə yönləndirilirdi. Belə bir şəraitdə Heydər Əliyev Azərbaycan dilinin tədrisinin, istifadəsinin və nüfuzunun artırılması istiqamətində qətiyyətli addımlar atılması üçün müvafiq elmi dairələr qarşısında məsələ qaldırdı. Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Azərbaycan dilinin orta məktəblərdə və ali təhsil müəssisələrində tədrisinə xüsusi önəm verildi. Ədəbiyyat, mətbuat və mədəniyyət sahəsində Azərbaycan dilinin inkişafına xüsusi diqqət yetirildi. O, tez-tez təkrar edirdi ki, milli kimliyimizi qorumağın əsas yolu ana dilimizi qorumaqdır.

Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra dil məsələsi milli dövlət quruculuğunun əsas istiqamətlərindən biri kimi gündəmə gəldi. 1995-ci ildə qəbul olunmuş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında Azərbaycan dili dövlət dili kimi təsdiq olundu. Konstitusiyanın 21-ci maddəsində açıq şəkildə qeyd olunur ki, “Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Azərbaycan Respublikası Azərbaycan dilinin inkişafını təmin edir.” Bu maddənin Konstitusiyaya salınması birbaşa ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü və siyasi iradəsi ilə həyata keçirildi. O, ana dilimizin hüquqi statusunu möhkəmləndirməklə yanaşı, onun cəmiyyətin bütün sahələrində tətbiqini genişləndirmək üçün mühüm qərarlar verdi. Heydər Əliyevin prezidentliyi dövründə Azərbaycan dilinin qorunması və inkişafı istiqamətində bir sıra mühüm hüquqi sənədlər qəbul edildi. 2001-ci ildə imzalanan “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” fərman bu sahədə dönüş nöqtəsi oldu. Həmin fərman əsasında Azərbaycan dilinin dövlət idarəçiliyində, təhsildə, mətbuatda, reklamda və digər sahələrdə tətbiqi ilə bağlı ciddi nəzarət mexanizmləri yaradıldı. Heydər Əliyev Azərbaycan dilinin orfoqrafiya qaydalarının təkmilləşdirilməsi, söz ehtiyatının zənginləşdirilməsi və dilin saflığının qorunması üçün mütəxəssislərin iştirakı ilə xüsusi komissiyaların yaradılmasına təşəbbüs göstərdi. Ümummilli liderin çıxışları və nitqləri onun ana dilinə nə qədər bağlı olduğunu açıq şəkildə göstərir. O, hər zaman səlis və aydın Azərbaycan dilində çıxış edir, xalqla ünsiyyətində sadə, anlaşıqlı bir dildə danışırdı. Bu, eyni zamanda dövlət başçısının öz xalqına və dilinə göstərdiyi hörmətin bariz nümunəsi idi.

Müstəqil Azərbaycanın dil siyasəti məhz Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş möhkəm təməllər üzərində inkişaf edir. Heydər Əliyev deyirdi: “Hər bir xalqın milli-mənəvi sərvəti onun dilidir. Ana dilini sevməyən insan, xalqını sevə bilməz. Ana dilimiz bizim qürurumuzdur.” Onun uzaqgörən siyasəti nəticəsində Azərbaycan dili nəinki ölkə daxilində, hətta beynəlxalq səviyyədə də tanınan və öyrənilən bir dilə çevrilmişdir. Ümummilli liderin ana dilinə göstərdiyi qayğı və sevgi bugünkü nəsillər üçün böyük nümunədir. Azərbaycan dili yaşadıqca, onun dövlət dili kimi inkişafı davam etdikcə, Heydər Əliyevin bu sahədəki xidmətləri daim ehtiramla yad ediləcəkdir.

Paylaş:

Baxılıb: 238 dəfə