106 dəqiqə davam edən uçuş...

Bakı:

14°C

88%

0m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Sosial / 106 dəqiqə davam edən uçuş...

106 dəqiqə davam edən uçuş...

12.04.2025 [08:54]

Aviasiya və Kosmonavtika günüdür

64 əvvəl sovet kosmonavtı Yuri Qaqarin “Vostok” adlı kosmik gəmi ilə insan sivilizasiyası tarixində ilk dəfə fəzaya yollanmışdı. Günümüzdə bu tarix Ümumdünya Aviasiya və Kosmonavtika Günü kimi qeyd edilir. Bu səma əfsanəsi ona birləşdirilmiş “8K72” adlı sürətləndirici raketlə 1961-ci il aprelin 12-də SSRİ Müdafiə Nazirliyinin V elmi-tədqiqat poliqonundan start götürmüşdü. Startdan 12.5 dəqiqə sonra kosmik gəmi sürətləndirici raketdən ayrılmış və Yer kürəsinin orbitinə çıxmışdı.

Tarixdə ilk idarə olunmuş kosmik uçuş missiyası 106 dəqiqə davam etmişdi. Bu missiya insanın müasir texnologiyalarla Yer orbitinin mənimsənilməsi yolunda yeni dövrün başlanğıcı sayılır.

Beynəlxalq Kosmonavtika Günü əvvəllər ancaq SSRİ-də keçirilirdi. Amma artıq belə deyil. Belə ki, BMT-nin Baş Assambleyasının 65-ci sessiyasında yekdilliklə qəbul edilən qətnaməyə əsasən 12 Aprel Beynəxalq Kosmosa Uçuş Günü (“Space Probe Day”) kimi bütün dünyada qeyd olunur. Başlanğıcda kosmosun tədqiq edilməsi, ABŞ və SSRİ arasında strateji yarış şəklini alsa da, sonralar bu, bir əməkdaşlığa çevrildi...

Bu günə qədər kosmosa nə qədər insan uçub?

Kosmonavtika tarixində ilk beynəlxalq uçuş isə 15 iyul 1975-ci ildə gerçəkləşib. Uçuşa rəhbərliyi Sovet gəmisi “Soyuz-19” və Amerika gəmisi “Apollon” edirdi. ABŞ kosmonavtlarının Aya uçmasını çıxmaqla, bütün digər ilk addımlar SSRİ tərəfindən atılıb.

Məlumatlara görə, bu günə qədər kosmosa təqribən 517 insan uçub. Onlardan 55-nin qadın olduğu deyilir. 22 kosmonavt isə indiyədək müxtəlif şəraitdə həyatını itirib.

XXI-ci əsrdə kosmik texnologiyalarda təəccübləndirici inkişaf özünü göstərir. On minlərlə kosmik peyk Yer ətrafında fırlanır, kosmik vasitələr Aya enir və oradan torpaq nümunələri gətirir.

Azərbaycanın ilk rabitə peyki

8 fevral 2013-cü il tarixində Azərbaycan da kosmik ölkələrdən birinə çevrildi. Bu tarixdə Azərbaycanın ilk rabitə peyki “Azerspace”/“Africasat”1a geostasionar orbitdə 46 dərəcə şərq uzunluğunda istifadəyə verildi. Peyk, eyni zamanda, “Arianespace” şirkətinin Kuru kosmodromu tərəfindən də sınaqdan keçirildi. “Azerspace-1”in tətbiq zonasına Avropa, Qafqaz, Orta Asiya, Yaxın Şərq və Afrika ölkələri daxildir.

Azərbaycanın peyk operatoru “Azərkosmos” ASC Qafqaz regionunda ilk peyk operatorudur. Azərbaycanın “Azerspace-2”/”İntelsat 38” geostasionar peyki isə 25 may 2018-ci il işə salındı.

Ümumilikdə, orbitə müxtəlif məqsədləri yerinə yetirən üç Azərbaycan peyki buraxılıb: “Azərspace-1” (2013), “Azərsky” (2014) və “Azərspace-2” (2018).

“Azerspace-1” Afrika, Mərkəzi Asiya, Yaxın Şərq və Avropaya, həmçinin “Azersky” bütün dünyaya, o cümlədən “Google” kimi iri amerikan şirkətlərinə telekommunikasiya xidmətləri göstərir.

Qeyd edək ki, Azərbaycan növbəti peykini 2026-cı ildə orbitə buraxacaq. Peyklə bağlı keçirilmiş tenderdə Avropa, Asiya və ABŞ-dn 20-dən çox şirkət iştirak edib. Onların arasında qiymət və keyfiyyət üzrə ən yaxşısı, bu sahədə dünyada liderlərdən olan İsrail şirkəti seçilib. Beləliklə, Azərbaycanın yeni peykini orbitə İsrail şirkəti çıxaracaq.

Yeganə BAYRAMOVA

Paylaş:

Baxılıb: 236 dəfə