Ölkəmizdə tütünçülüyün inkişafına dövlət tərəfindən yüksək dəstək göstərilir

Bakı:

18°C

77%

4m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / MEDİA / Ölkəmizdə tütünçülüyün inkişafına dövlət tərəfindən yüksək dəstək göstərilir

Ölkəmizdə tütünçülüyün inkişafına dövlət tərəfindən yüksək dəstək göstərilir

20.03.2019 [10:52]

Regionlarda 2021-ci ilə qədər tütün sahələrinin 6 min hektara, tütün istehsalının isə 12 min tona çatdırılması nəzərdə tutulur
Məlum olduğu kimi, ölkəmizdə aqrar sahənin inkişafı istiqamətində mühüm addımlar atılıb. Eyni zamanda, 2016-cı ildən etibarən kənd təsərrüfatının ənənəvi sahələri olan pambıqçılıq, tütünçülük, baramaçılıq, çayçılıq və digər sahələr üzrə kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsinə başlanılıb. Bu məqamda vurğulamaq yerinə düşər ki, Azərbaycan Prezidentinin 2017-ci il 10 avqust tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilən “Azərbaycan Respublikasında tütünçülüyün inkişafına dair 2017-2021-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nın da əsas məqsədi ölkədə tütünçülüyü inkişaf etdirmək, tütün məmulatları istehsalını artırmaq, emal müəssisələri yaratmaq, tütün məmulatlarının ixracını təşviq etmək və tütünçülüklə məşğul olan insanların gəlir əldə etmək imkanlarını genişləndirməkdir. Belə ki, Sərəncama uyğun olaraq, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (KTN) məhsul istehsalçılarının kənd təsərrüfatı texnikası və aqrokimyəvi vasitələrlə təmin edilməsi, seleksiya və toxumçuluq işlərinin, fitosanitar və informasiya-məsləhət xidmətlərinin gücləndirilməsi ilə bağlı zəruri tədbirlər reallaşdırılmaqdadır.
Yeri gəlmişkən, Prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasındakı çıxışında tütünçülük sahəsində atılan addımların artıq müsbət nəticə verdiyini vurğulayaraq deyib: “Bu sahə də demək olar ki, batıb gedirdi. Heç bir dövlət dəstəyi göstərilmirdi. Ancaq biz bu məsələ ilə məşğul olmağa, qurutma kameralarının yaradılmasına, tütün istehsalının təşviqi üçün addımlar atmağa başlayanda dərhal gözəl nəticələri görürük”.
Qeyd etmək yerinə düşər ki, respublikamızın şimal-qərb rayonlarında tütünçülüyün inkişaf etdirilməsi üçün zəngin ənənə və böyük potensial var. İxrac potensialı yüksək olan bu sahə uzun illər diqqətdən kənarda qalsa da, son illər ölkə rəhbərliyi tərəfindən həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində tütünçülük yenidən dirçəlməyə başlayıb, bu gəlirli sahəyə maraq göstərənlərin sayı xeyli artıb. KTN Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzindən verilən məlumata görə, ötən mövsüm ölkə üzrə 6,3 min ton tütün istehsal olunub. Bu rəqəm 2017-ci ildə 5,3 min ton olub. Beləliklə, məhsul istehsalı 18,9 faiz artıb. Bildirilib ki, tütün sahələrində məhsuldarlıq 2017-ci ildə hektara 16,6 sentner, 2018-ci ildə isə 19,0 sentner təşkil edib. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, ötən il 3,4 min hektarda tütün əkilib.
Onu da vurğulayaq ki, “Azərbaycan Respublikasında tütünçülüyün inkişafına dair 2017-2021-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nda 2021-ci ilədək orta məhsuldarlıq 20 sentner/hektar olmaqla, əkin sahələrinin 6 min hektara, tütün istehsalının isə 12 min tona çatdırılması nəzərdə tutulur.
“Azərtütün Aqrar Sənaye Kompleksi” MMC (“Azərtütün ASK” MMC) tərəfindən 2019-cu ildə respublikamızın şimal-qərb bölgəsi rayonlarında 1700 hektar sahədə “Virciniya” növlü ətirli tütün əkilməsi nəzərdə tutulur. Tütün şitillərinin yetişdirilməsi üçün cəmiyyət tərəfindən ilkin mərhələdə 13 kiloqrama yaxın toxum ayrılıb və hazırda bağlanmış müqavilə əsasında bölgənin fermerlərinə paylanılır. Proses tütün istehsalçılarının toxuma olan tələbatı tam şəkildə ödənilənədək davam edəcək.
“Azərtütün ASK” MMC-nin nümayəndəsi Hacı Hacıyev KİV-ə açıqlamasında bildirib ki, tütün şitilləri istehsalçıların öz şəxsi təsərrüfatlarında quraşdırdıqları sadə istixanalarda yetişdirilir. Bununla yanaşı, bölgədə fəaliyyət göstərən tütün istehsalı və emalı məntəqələrinin tərkibində olan istixana təsərrüfatlarında da martın əvvəlindən etibarən tütün şitillərinin yetişdirilməsinə başlanılacaq. Onun sözlərinə görə, ötən il “Azərtütün ASK” MMC-nin emal məntəqələrində 2590 ton quru tütün istehsal olunub. Builki mövsümdə isə quru tütün istehsalının 2730 tona çatdırılması əsas hədəf kimi qarşıya qoyulub.
Builki mövsümdə Balakən rayonunun təsərrüfatlarında 450 hektar sahədə tütün əkini nəzərdə tutulur. Tütün şitillərinin yetişdirilməsi üçün istehsalçılar tərəfindən 850 sadə istixana quraşdırılıb və hazırda istixanalarda toxum səpini davam etdirilir. Balakən Dövlət Aqrar İnkişaf Mərkəzinin direktor müavini Elvin Səmədov bildirib ki, tütün əkiləcək sahələr müəyyənləşdirilib və əkinə hazır vəziyyətə gətirilib. İstixanalarda yetişdiriləcək tütün şitilləri aprelin əvvəlində sahələrə köçürüləcək. Xatırladaq ki, ötənilki mövsümdə balakənli fermerlər 535 hektar sahədən 643 ton quru tütün əldə ediblər. Tütün istehsalı əvvəlki illə müqayisədə 325,6 ton artıb.
Balakən rayonunda ötən il 535 hektar sahədə tütün əkilib, 643 ton quru tütün istehsal edilib. Tütün istehsalı əvvəlki illə müqayisədə 2 dəfə artıb. Tütün istehsalının artmasına ötən il rayonun Hənifə kəndində yeni istifadəyə verilən 60 kameralı qurutma məntəqəsinin tam gücü ilə işləməsi böyük təsir göstərib. Məntəqə ötən mövsümdə fermerlərdən 2823 ton yaşıl tütün kütləsi qəbul edib və emal prosesindən sonra burada 392 ton quru tütün istehsal olunub. Emal məntəqəsində 20 nəfər daimi, 75 nəfər isə mövsümi işlə təmin edilib.
Cari mövsümdə Zaqatala rayonunda 450 hektar sahədə “Virciniya” növlü ətirli tütün əkilməsi nəzərdə tutulur. “Azərtütün ASK” MMC-nin rayonun Aşağı Tala kəndində fəaliyyət göstərən tütün istehsalı və emalı məntəqəsinin istixana təsərrüfatında martın əvvəlindən etibarən tütün şitillərinin yetişdirilməsinə başlanılıb. Məntəqənin müdiri Mohuma Hüşənov bildirib ki, tütün şitillərinin yetişdirilməsi üçün müəssisənin ərazisində 4 ədəd ABŞ istehsalı və 3 ədəd ölkəmizdə istehsal olunan istixana quraşdırılıb. Tutumundan asılı olaraq bu istixanaların hər birində 625 mindən 800 minədək “Virciniya” növlü ətirli tütün şitili yetişdirmək mümkündür: “Tütün şitili üçün toxum xaricdən gətirilib. Toxum əvvəlcə xüsusi aparat vasitəsilə plastik lotokların içərisinə yerləşdirilir. Hər bir lotokun içərisinə 288 ədəd toxum qoyulur. Sonra bu lotoklar istixananın içərisindəki su hövzəsinə buraxılır. Su hövzələrinə əvvəlcədən tələb olunan gübrə və dərmanlar tökülür. Böyük istixanaların hər birinə 3 min ədəd lotok qoymaq mümkündür. Tütün şitili 40-45 gün ərzində yetişir və sahəyə köçürülmək üçün hazır vəziyyətə gəlir. Aprelin ortalarında tütün şitilləri sahələrə köçürülmək üçün fermerlərə çatdırılacaq”.
Ümumiyyətlə, builki mövsümdə tütün istehsalı və emalı məntəqəsi tərəfindən rayon ərazisində 140 hektar sahədə “Virciniya” növlü ətirli tütün əkilməsi planlaşdırılır. Onun sözlərinə görə, tütün şitillərinin yetişdirilməsi üçün istehsalçıların özləri tərəfindən də 800-dək sadə istixana quraşdırılıb və hazırda bu istixanalarda da şitil yetişdirilir. Onu da xatırladaq ki, ötənilki mövsümdə bu emal məntəqəsi istehsalçılardan 5300 ton yaşıl tütün kütləsi qəbul edib və müəssisədə 630 ton quru tütün istehsal olunub.
Bununla yanaşı, dövlət tərəfindən regionlarda tütünçülüyün inkişafına dəstək davam edir. Belə ki, cari il martın 6-da Şəki şəhərində kənd təsərrüfatı naziri İnam Kərimovun sədrliyi ilə “Azərbaycan Respublikasında baramaçılığın və tütünçülüyün inkişafı ilə bağlı 2018-ci ilin yekunları və 2019-cu ildə qarşıda duran vəzifələr” mövzusunda keçirilən müşavirədə də tütünçülüyün inkişafı diqqət mərkəzində olub. Tütün və barama emalı müəssisələrinin təmsilçiləri, həmçinin 26 rayondan tütünçülük və baramaçılıqla məşğul olan 209 fermerin də iştirak etdiyi müşavirədə çıxış edən Şəki şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elxan Usubov tütünçülük və baramaçılığın bu bölgədə ən qədim məşğuliyyət növlərindən biri olduğunu vurğulayaraq deyib: “Görülən tədbirlər nəticəsində bu sahədə dönüş yaranıb. Son illər dövlətin diqqət və qayğısı nəticəsində digər regionlarda olduğu kimi, Şəkidə də tütünçülük və baramaçılıq inkişaf etməkdədir. Şəkidə tütün əkilən sahələr genişlənib və bu da istehsalın artmasına səbəb olub”.
Kənd təsərrüfatı naziri İnam Kərimov Azərbaycanda tütünçülük və baramaçılığın inkişafı istiqamətində görülən işlər barədə məlumat verib. Nazir deyib: “Digər sahələr kimi, aqrar sahənin inkişafı da Prezident İlham Əliyevin xüsusi diqqətində olan məsələdir. Dövlətimizin başçısı tərəfindən qarşımıza qoyulan məqsədlərdən biri aqrar sahədə məhsuldarlığı artırmaqdır. Ölkədə tütünçülük və baramaçılığın inkişafı ilə bağlı Dövlət proqramlarının qəbul edilməsi dövlətin bu sahəyə diqqətini göstərir. 2018-ci ildə əvvəlki illə müqayisədə tütün əkin sahələri, istehsal olunan tütünün həcmi artıb, hər hektara düşən məhsuldarlıq yüksəlib. Bu il tütün əkin sahələrinin daha da çox olacağı gözlənilir. Tütün əkini üçün tələb olunan mineral gübrə ilə təminat həyata keçirilib, aqrotexniki qaydalara uyğun tədbirlər görülüb”.
Daha sonra KTN Bitkiçiliyin təşkili və monitorinqi şöbəsinin müdiri R.Quliyev “Azərbaycanda tütünçülüyün inkişafı ilə bağlı 2019-cu təsərrüfat ilində qarşıda duran vəzifələr”, “Azərtütün ASK” MMC-nin direktoru C.Ağaməliyev “Tütün qəbulu və emalının təşkili”, KTN-in təhsil və təlim şöbəsinin müdiri İ.Cümşüdov “Tut ipəkqurdu toxumçuluğunun və tut tingçiliyinin mövcud vəziyyəti”, Azərbaycan Sənaye Korporasiyasının Aqrar-sənaye sahələri departamentinin direktoru İ.Bayramov “Tütün və barama emalı müəssisələrinin fəaliyyətinin genişləndirilməsi üçün görülən işlər”, Qax Damazlıq İpəkçilik Stansiyasının direktoru Ə.Fətəliyev “Hibrid ipəkqurdu toxumçuluğu və inkubasiyanın təşkili”, “Azəripək” MMC-nin direktoru N.Qəribov “Barama emalının mövcud vəziyyəti və perspektivləri” mövzusunda məruzələrlə çıxış ediblər.
Müşavirədə Zaqatala rayonundan olan tütünçü fermer Akif Kələşov və Zərdab rayonundan kümçü-fermer Surxay Xəlilov məşğul olduqları sahə ilə bağlı fikirlərini bölüşüblər. Müşavirədə şitil, toxum, mineral gübrələr, toxum və texnika ilə təminat, suvarma məsələləri, subsidiyaların verilməsi ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb, fermerlərin təklifləri qeydə alınıb.
Qaşqay RAMAZANOV