BMT sükutunu pozdu

Bakı:

12°C

87%

1m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Siyasət / BMT sükutunu pozdu

BMT sükutunu pozdu

28.04.2022 [10:25]

Baş katib Rusiya ilə Ukrayna arasında sülhə nail ola biləcəkmi?

Pərviz SADAYOĞLU

BMT iki aydan sonra sükutunu pozaraq Rusiya-Ukrayna müharibəsinin sülh yolu ilə tənzimlənməsi istiqamətində danışıqlar prosesinə daxil olmaq qərarına gəldi. Qurumun Baş katibi Antoniu Quterreş prezident Putinlə görüşüb.

Görüşlə bağlı ictimaiyyətə geniş məlumat verilməsə də, yekunlarına həsr olunan brifinqdə bəzi məqamlara aydınlıq gətirilib. Belə ki, Quterreş Rusiya hakimiyyətinə Ukraynada humanitar dəhlizlərin təmin edilməsi üçün BMT-Rusiya-Ukrayna formatında təmas qrupu yaratmağı təklif edib. Bundan başqa, Baş katib BMT-nin öz qüvvələrini zərər çəkmiş Mariupol sakinlərinə kömək etmək üçün səfərbər etməyə, eləcə də hər kəsin şəhərdən çıxarılmasına dəstək verməyə hazır olduğunu bildirib. Rusiya prezidentindən sonra Ukrayna lideri ilə də təmas qurmağı planlaşdıran Quterreş buna qədər Türkiyənin Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla da görüşüb. Bu görüşlə bağlı yayılan bəyanatda bildirilir ki, BMT baş katibinin ofisi Türkiyənin münaqişəyə son qoymaq səylərini alqışlayıb.

İndiki məqamda Quterreşin vasitəçilik səyləri nəticə vəd edirmi? Çünki BMT-nin sülh danışıqları üçün zəmin yaratmağa çalışdığı dövrdə hələ də bəzi dövlətlərdən silahlandırma ilə bağlı bəyanatlar səsləndirilməkdədir.

Məsələ ilə bağlı fikirlərini bölüşən politoloq İlqar Vəlizadə bildirib ki, Rusiya ilə Ukrayna arasında aktiv müharibə davam edir, paralel olaraq isə danışıqlarla bağlı səylər müşahidə olunmaqdadır: “Bu səylərin effektivliyi daha çox Türkiyənin timsalında nəzərə çarpmaqdadır. Xatırladaq ki, müharibənin qızğın dövrünə təsadüf edən İstanbul görüşündə müəyyən nəticələr əldə edilmişdi. Təəssüf ki, digər vasitəçilər, demək olar ki, gözə dəymir. Ortada qəribə bir mənzərə var. Əslində, sülhün bərqərar olması işi ilə ta başından bəri BMT məşğul olmalı idi. Onlar ötən iki ay ərzində sülhə çağırış etməklə kifayətlənməməli, praktiki addımlar atmalı idilər. Bir sözlə, BMT-nin fəaliyyətində vasitəçilik daha çox özünü büruzə verməli idi. Amma biz bunu görmədik. Əksinə, NATO ölkəsi olan Türkiyənin vasitəçiliyi daha effektiv təsir bağışladı. Bu ondan xəbər verir ki, Türkiyə Prezidentinin BMT-də ciddi islahatların həyata keçirilməsi ilə bağlı fikirləri həqiqəti əks etdirir”.

İ.Vəlizadənin fikrincə, aktiv müharibənin getdiyi, günahsız insanların öldürüldüyü bir zamanda BMT susur, prosesə müdaxilə etmək istəmir, əksinə kənardan izləyir. Bu, paradoksal bir vəziyyət yaradır. “BMT vasitəçiliyə çox gec start verib. Digər tərəfdən, hələ də öz səylərində Türkiyəyə arxalanır. Görünür, BMT-nin bu vasitəçiliyə resursu kifayət etmir. Düşünürəm ki, Quterreşin prosesə müdaxilə istəyində əsas məqsəd BMT-nin nüfuzunu xilas etməkdir. Çünki bu danışıqlarda hər hansı bir effekt görmürəm. Aparılan müzakirələrdə, prosesdə hər kəs öz maraqlarından çıxış edir. BMT rəhbərliyini hərəkətə gətirən faktor qurumun imicini bərpa etmək istəyidir. Düzdür, BMT-nin sülhün yaradılmasına təsiri böyük ola bilər. Amma bunun üçün iradə lazımdır. Quterreş təsir imkanlarını daha açıq şəkildə ortaya qoyarsa, müharibənin real qlobal təhlükəsizlik sisteminə nə qədər böyük ziyan vurduğunu göstərməyi bacararsa, nəticə əldə oluna bilər. BMT kimi təşkilatın prosesə qatılması müəyyən mənada təkanverici faktor sayılır. Quterreş tərəflər arasında birbaşa təmasın yaranmasında da rol oynaya bilər”, - deyə o əlavə edib.

Paylaş:

Baxılıb: 924 dəfə