Azərbaycançılıq!

Bakı:

19°C

72%

7m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / MEDİA / Azərbaycançılıq!

Azərbaycançılıq!

17.08.2024 [10:45]

Milli ahəngdarlığımızı təmin edən ideologiya

Yeganə BAYRAMOVA

İdeologiya bir xalqın adət-ənənəsini, həyat tərzini və fəaliyyət istiqamətlərini özündə ehtiva edən baxışlar sistemidir. Bir sözlə, bu sistem hər bir xalqın həyatında oynadığı əhəmiyyətli və vacib rolla onun milli-mənəvi dirçəlişinə, siyasi varlığını isbatlamağa və dövlətçiliyini möhkəmləndirməyə şərait yaradır.

Tarixi təcrübə də göstərir ki, cəmiyyətdə müəyyən inkişaf vektorlarını müəyyənləşdirən ideologiya olmadıqda dövlətin siyasi, iqtisadi və sosial siyasətində boşluqlar yaranır. Bu isə öz növbəsində cəmiyyət daxilində birbirinə zidd, ənənəvi sosial-mənəvi dəyərlərlə vəhdət təşkil etməyən yad ideyaların yaranmasına gətirib çıxarır.

Mövzu barədə fikirlərini “Yeni Azərbaycan”la bölüşən BDU-nun tarix fakültəsinin müəllimi, tarix elmləri doktoru Nuru Məmmədov bildirib ki, xalqımızın kimliyini, mənsubiyyətini özündə ehtiva edən azərbaycançılıq ideologiyası hər şeydən əvvəl ölkəmizdə milli ahəngdarlığı təmin edir: “Xalqımızı mənəvi olaraq dirçəldən, soydaşlarımızın kreativ potensialını reallaşdıran, kütləvi şüuru uğurlu dövlət quruculuğunun başlıca amilinə çevirən ideoloji sistem 1993-cü ildə Heydər Əliyevin siyasətində öz əksini tapdı. Bununla da, cəmiyyəti vahid ideya və məqsəd ətrafında birləşdirən milli idelogiyamız-azərbaycançılıq ideologiyası yarandı. Bununla da, azərbaycançılıq ideologiyası şovinizm əvəzinə cəmiyyətə vətənpərvərlik gətirməklə, etnoeqoizmi məhv etdi və Azərbaycanda kütləvi şüurun transformasiyası üçün məqbul olan ilkin amili formalaşdırdı. Bu məqamda Heydər Əliyevin 2001 -ci il noyabr ayının 9-da Dünya Azərbaycanlılarının I qurultayında söylədiyi fikirləri qeyd etmək yerinə düşər: “Müstəqil Azərbaycan dövlətinin əsas ideyası azərbaycançılıqdır. Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur duymalıdır və biz azərbaycançılığı - Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıyıq”. Heydər Əliyevin bu fikirləri azərbaycançılığın cəmiyyətimizin bu günü və gələcəyinin müasir ideoloji qavrayışı ilə üst-üstə düşdüyünü nümayiş etdirdi. Bu mənada, azərbaycançılıq ideologiyası azərbaycanlılarda kosmopolit və xəyal düşüncələrini sıxışdıraraq, konkret rasional ideyalar formalaşdırdı. Artıq dövlətin maraqları həm də cəmiyyəti düşündürür və xalq firavan həyat naminə ölkənin gələcəyi üçün hakimiyyətlə sıx işləyir”.

Tarixçi qeyd edib ki, bu gün də azərbaycançılıq ideologiyası cəmiyyətdə perspektiv inkişaf vektorları haqqında düşünmək və ümumi mənafe naminə birgə hərəkətetmə vərdişləri yaradıb: “Beləliklə də, aydın olur ki, azərbaycançılıq ideologiyası xalqımızın kütləvi siyasi şüur, kütləvi siyasi mədəniyyət və kütləvi siyasi davranış kimi sosial-tarixi və siyasi faktorlara sahib olmasını şərtləndirdi, həmçinin uğurlu transformasiya prosesinə təkan verdi.

Bununla da, azərbaycançılıq ideologiyası Azərbaycan xalqının siyasi-ictimai və sosial bütövlüyündə mühüm faktor kimi çıxış edir. Onun həm Azərbaycanda, həm də ölkənin sərhədlərindən kənarda təbliği, təşviqi kompleks və sistemli şəkildə həyata keçirilməlidir.

Vətən təəssübünü, qeyrətini və vətəndaş həmrəyliyini hər şeydən, bütün hisslərdən uca tutmağı təlqin edən və insanları buna inandırmağı bacaran ideologiya olmalıdır. Bir sözlə, ideologiya Azərbaycan reallığının özünü əks etdirməli, yəni Azərbaycanın özü olmalıdır. Məhz Ulu Öndər əvvəlki lokal yanaşmalardan fərqli olaraq, regional və qlobal mövqedən çıxış edərək müxtəlifmillətli, müxtəlifdinli, müxtəlifdilli və müxtəlifəqidəli insanların yaşadığı Azərbaycan reallığının özündən irəli gələn azərbaycançılıq ideologiyası ilə cəmiyyətdə yaranan boşluğu aradan qaldırmağa nail oldu. Azərbaycançılıq - hansı dini cərəyana, milli mədəniyyətə və milli tarixə mənsub olmalarından asılı olmayaraq, Azərbaycan sakinlərinin əksəriyyətinə xas ən ümumi cəhətlərin sintezidir. Bu ideyanın parametrlərini Heydər Əliyev kompakt şəkildə ifadə etmişdi: “Azərbaycan dövlət müstəqilliyini əldə edəndən sonra azərbaycançılıq aparıcı ideya kimi həm Azərbaycanda, həm də bütün dünyada yaşayan soydaşlarımız üçün əsas ideya olub”. Deməli, müxtəlif ənənələr cəmiyyətdə təcrid olunmuş qaydada deyil, bir-biri ilə həmahəng formada təzahür edir. Bu ideologiya insanın özünə, daxili aləminə, imkanlarına və əməllərinə əsaslanmaqla milli mədəniyyət və meyillərin, dini və iqtisadi münasibətlərin, müxtəlif siyasi-iqtisadi formasiyalarda cəmiyyətin inkişafının spektrlərini özündə saxlayır. Bu ideologiyanın həyat qabiliyyətli olmasının əsas səbəbi Azərbaycan ənənələrinin geniş tarixinə əsaslanması və baş verən dəyişikliklərə dərhal münasibət bildirməklə çevik adaptasiya olunmasıdır”.

Məqalə “Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyi”nin maliyyə dəstəyi ilə “Azərbaycançılıq ideyasının təbliği” istiqaməti üzrə hazırlanmışdır

Paylaş:

Baxılıb: 437 dəfə